Prostaatkanker

Alle zorg rondom prostaatkanker van diagnostiek tot behandeling, nazorg en palliatieve behandeling kan geleverd worden vanuit het Máxima Oncologisch Centrum (MOC), waar alle specialismen rondom kanker gebundeld zijn.

Prostaatkanker is een kwaadaardige aandoening van de prostaat. Het ontstaat in de klierbuisjes van de prostaat, waardoor de structuur van de klierbuisjes verandert. Bij kanker van de prostaat is er sprake van een ongeremde groei van de cellen van deze klierbuisjes in de prostaat. Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen. De kans op prostaatkanker neemt toe met de leeftijd.

Symptomen prostaatkanker

Prostaatkanker groeit meestal langzaam. In het beginstadium geeft de ziekte geen klachten. Daardoor krijgen de meeste mannen ook geen last van de tumor. Pas in een later stadium zijn er symptomen, zoals plasklachten. Het hebben van plasklachten betekent meestal niet dat er sprake is van kwaadaardigheid.

  • vaak/veel plassen
  • moeite met plassen
  • pijn en een branderig gevoel bij het plassen
  • nadruppelen en/of een zwakke of onderbroken straal
  • gevoel dat de blaas na plassen niet leeg is
  • troebele of bloederige urine
  • bloed in het sperma

 

Uitzaaiingen

Soms wordt prostaatkanker pas ontdekt doordat uitzaaiingen op andere plaatsen in het lichaam klachten geven. Als prostaatkanker uitzaait, is dat vaak naar klieren en of de botten. Hierdoor kunt u pijn in de botten krijgen. Uitzaaiingen in de wervelkolom kunnen rugklachten geven.

Oorzaak prostaatkanker

De kans op de ziekte neemt toe, naar mate de leeftijd vordert. Over de oorzaken van prostaatkanker is nog weinig bekend. Het mannelijke hormoon testosteron speelt een belangrijke rol. Maar ook het westerse eetpatroon dat bestaat uit rood vlees, dierlijke vetten, weinig groente en fruit is mogelijk van invloed. Ook erfelijke factoren spelen soms mee.

Is prostaatkanker erfelijk?

Van prostaatkanker is bekend dat het een van de meest voorkomende soorten kanker bij mannen is, maar dit betekent niet dat het ook erfelijk bepaald is. Komt de ziekte vaker voor binnen één familie, dan is dit meestal toeval. Ongeveer 5 tot 10% van alle mannen met prostaatkanker heeft de ziekte gekregen door erfelijke aanleg.
Dit betekent dat er bij twee of meer directe verwante familieleden (grootvader, vader, broer, ooms en neven) die jonger zijn dan 55 jaar, ook prostaatkanker is vastgesteld.
Als u wilt weten of prostaatkanker erfelijk is of dat er een verhoogd risico is omdat meerdere familieleden prostaatkanker hebben of hebben gehad, kan dat uit familieonderzoek blijken.
Bij familieonderzoek worden de medische gegevens van alle personen met kanker in de familie verzameld.
Er wordt een stamboom van de familie gemaakt die bij voorkeur generaties terug gaat.
Wanneer bij drie of meer nauw verwante familieleden prostaatkanker is vastgesteld, zeker wanneer de ziekte op jongere leeftijd tot uiting komt (jonger dan 55 jaar), is de diagnose erfelijke prostaatkanker waarschijnlijker.
Als uit het familieonderzoek blijkt dat een mannelijk familielid een verhoogd risico loopt, wordt hij uitgenodigd om zijn bloed jaarlijks te laten controleren. Meestal wordt hiermee op 50-jarige leeftijd begonnen.

Onderzoek en diagnose prostaatkanker

Als u door de huisarts wordt doorgestuurd naar het ziekenhuis met verdenking op prostaatkanker, is het moeilijk in te schatten wat er daarna allemaal volgt. Eerst moet een diagnose gesteld worden. Er zijn soms meerdere onderzoeken nodig om helder te krijgen wat het probleem precies is

Rectaal toucher
de arts voelt met zijn vinger via de anus en de endeldarm of de prostaat vergroot is en/of afwijkingen vertoont.

Bloedonderzoek
Bij bloedonderzoek kijkt de arts naar de hoeveelheid prostaat specifieke antigen (PSA) in uw bloed. PSA is een eiwit dat bijna alleen door de prostaat wordt gemaakt. Bij prostaatkanker kan de hoeveelheid PSA in het bloed verhoogd zijn. Er kan ook door een goedaardige aandoening het PSA gestegen zijn. Een verhoogd PSA betekent betekend dus zeker niet altijd dat er sprake van prostaatkanker is.

Prostaatbiopsie
Bij reguliere prostaatbiopsie worden circa twaalf stukjes weefsel van de prostaat weggenomen. Het weggehaalde weefsel wordt onderzocht. Zo kan men nagaan of er mogelijk een kwaadaardig gezwel aanwezig is.

Meestal wordt dit onderzoek voorafgegaan door een MRI-onderzoek van de prostaat.

Het MRI-onderzoek geeft de kans op prostaatkanker weer op basis van de zogeheten PI-RADS score. Deze PI-RADS geeft een score weer die kan lopen van 1 (geen aanwijzingen voor prostatakanker) tot en met 5 (grote kans op prostaatkanker).

Prostate MRI Centre of Excellence
Met het behalen van het certificaat ‘Prostate MRI Center of Excellence’ biedt Máxima MC (MMC) de meest nauwkeurige diagnostiek voor prostaatkanker. Hierbij wordt de aanwezigheid van prostaatkanker met MRI-onderzoek in beeld gebracht, waarbij de uroloog en radioloog nauw samenwerken. Het certificaat dient als aantoonbaar betrouwbare en kwalitatieve basis voor het aantonen van prostaatkanker door middel van MRI.

Máxima MC verkrijgt certificaat Prostate MRI Center of Excellence

Gradering
Als er na prostaatkankercellen in het biopsieweefsel worden aangetroffen, zal ook de gradering – de mate van agressiviteit – van de prostaatcellen worden bepaald. Men spreekt dan van de differentiatiegraad. Een goed gedifferentieerde prostaattumor groeit bijvoorbeeld minder snel of agressief dan een matig of slecht gedifferentieerde tumor. Met de uitslagen van de verschillende onderzoeken stelt de arts het stadium van de tumor vast en of er uitzaaiingen zijn. Zo kan hij bepalen welke behandeling het meest geschikt is. Uw behandelend arts bepaalt altijd in overleg met u welke onderzoeken er nodig zijn voor het stellen van de juiste diagnose en het opstellen van een behandelplan. De bovengenoemde onderzoeken kunnen, maar hoeven niet toegepast te worden. De onderzoeken en het behandelplan hangen onder andere af van uw conditie, leeftijd en het stadium van de ziekte

Als er na onderzoek sprake is van een kwaadaardige tumor, is soms verder onderzoek nodig. Dit hangt af van hoe agressief de tumor is. Dit kunnen de volgende onderzoeken zijn:

Multidisciplinair team

Binnen het multidisciplinair overleg (MDO) – dat wekelijks plaatsvindt-, bepreekt de uroloog de situatie van de patiënt met een team dat bestaat uit urologen, radiologen, nucleair geneeskundigen, radiotherapeut, patholoog en verpleegkundig specialist.
Hier wordt het definitieve stadium van prostaatkanker en de behandeling besproken. Daarna gaat de uroloog met de patiënt in gesprek om te behandelmogelijkheden te bespreken.

Oncologische urologen

Bellaar Spruyt, dhr. J.A.

Bellaar Spruyt, dhr. J.A.

  • Functie uroloog
  • Contact 040 888 83 90
  • Aandachtsgebieden algemene urologie, oncologische urologie en robotchirurgie
Laet, dhr. dr. K. de

Laet, dhr. dr. K. de

  • Functie uroloog
  • Contact 040 888 83 90
  • Aandachtsgebieden oncologie, laparoscopie en niersteenlijden

Behandeling prostaatkanker

Voor prostaatkanker bestaan verschillende soorten behandelingen.

  • actief volgen van de kanker, maar niet behandelen: Pas wanneer de prostaatkanker agressiever wordt zal zo nodig in samenspraak met u gestart worden met behandelen.
  • Uitwendige of inwendige bestraling (soms wordt hierbij ook tijdelijk hormoontherapie gegeven)
  • Operatie waarbij de prostaat verwijderd wordt.

Indien gekozen wordt voor de behandeling om de prostaat te verwijderen zal dit plaatsvinden binnen Prosper (www.Prosperklinieken.nl). Prosper is een unieke samenwerking tussen het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis, Catharina Ziekenhuis en Radboudumc. Door de concentratie van complexe zorg, kunnen zij patiënten met prostaatkanker beter behandelen. Dat doen ze met de innovatieve Da Vinci Xi robot, voor optimaal resultaat en de minste kans op bijwerkingen.

Als prostaatkanker is uitgezaaid naar bijvoorbeeld lymfeklieren en of botten zal vaak het advies zijn om een vorm van hormonale therapie te starten. Dit eventueel in combinatie met bestraling of chemotherapie.

Vaak zijn er voor hetzelfde type prostaatkanker meerdere behandelmogelijkheden. Uw arts zal u over alle mogelijke behandelopties inlichten. Ook onze gespecialiseerde oncologische verpleegkundigen spelen hier een belangrijke rol in. Samen zal er uiteindelijk gekozen worden tot een definitief behandelplan.

prosper-publiekslezing

  • Wat is prostaatkanker?

    Prostaatkanker is een kwaadaardige aandoening van de prostaat. Het ontstaat in de klierbuisjes van de prostaat, waardoor de structuur van de klierbuisjes verandert. Bij kanker van de prostaat is er sprake van een ongeremde groei van de cellen van deze klierbuisjes in de prostaat. Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen. De kans op prostaatkanker neemt toe met de leeftijd. Bij oude mannen komt prostaatkanker vaak voor. Meestal wordt de ziekte niet bij hen ontdekt. Doordat de tumor langzaam groeit, wordt er geen last van de tumor ervaren. In ver uit de meeste gevallen gaat het om een gelokaliseerde tumor. Hierbij zijn geen uitzaaiingen in het lichaam aangetroffen.

  • Wat zijn symptomen van prostaatkanker?

    Prostaatkanker groeit meestal langzaam. In het beginstadium geeft de ziekte geen klachten. Daardoor krijgen de meeste mannen ook geen last van de tumor. Pas in een later stadium zijn er symptomen, zoals plasklachten. Het hebben van plasklachten betekent meestal niet dat er sprake is van kwaadaardigheid. Symptomen zijn: vaak/veel plassen, moeite met plassen, pijn en een branderig gevoel bij het plassen, nadruppelen en/of een zwakke of onderbroken straal, gevoel dat de blaas na plassen niet leeg is, troebele of bloederige urine en bloed in het sperma.

  • Prostaatkanker en uitzaaiiingen

    Soms wordt prostaatkanker pas ontdekt doordat uitzaaiingen op andere plaatsen in het lichaam klachten geven. Als prostaatkanker uitzaait, is dat vaak naar de botten. Hierdoor kunt u pijn in de botten krijgen. Uitzaaiingen in de wervelkolom kunnen rugklachten geven.

  • Wat is de oorzaak van prostaatkanker?

    De kans op de ziekte neemt toe, naar mate de leeftijd vordert. Over de oorzaken van prostaatkanker is nog weinig bekend. Het mannelijke hormoon testosteron speelt een belangrijke rol. Maar ook het westerse eetpatroon dat bestaat uit rood vlees, dierlijke vetten, weinig groente en fruit is mogelijk van invloed. Ook erfelijke factoren spelen soms mee.

  • Is prostaatkanker erfelijk?

    Van prostaatkanker is bekend dat het een van de meest voorkomende soorten kanker bij mannen is, maar dit betekent niet dat het ook erfelijk bepaald is. Komt de ziekte vaker voor binnen één familie, dan is dit meestal toeval. Ongeveer 5 tot 10% van alle mannen met prostaatkanker heeft de ziekte gekregen door erfelijke aanleg. Dit betekent dat er bij twee of meer directe verwante familieleden (grootvader, vader, broer, ooms en neven) die jonger zijn dan 55 jaar, ook prostaatkanker is vastgesteld.
    Als u wilt weten of prostaatkanker erfelijk is of dat er een verhoogd risico is omdat meerdere familieleden prostaatkanker hebben of hebben gehad, kan dat uit familieonderzoek blijken.

  • Hoe weet ik of ik prostaatkanker heb?

    Als u door de huisarts wordt doorgestuurd naar het ziekenhuis met verdenking op prostaatkanker, is het moeilijk in te schatten wat er daarna allemaal volgt. Eerst moet een diagnose gesteld worden. Er zijn soms meerdere onderzoeken nodig om helder te krijgen wat het probleem precies is, zoals bijvoorbeeld rectaal toucher, bloedonderzoek, MRI-onderzoek van de prostaat (in plaats van prostaatbiopt).

  • Hoe wordt prostaatkanker behandeld?

    De behandeling van prostaatkanker bestaat uit chirurgie, radiotherapie en behandeling met medicatie. De behandeling wordt uitgevoerd door een multidisciplinair team. De urologen behandelen prostaatkanker in samenwerking met de radiotherapeut voor gelokaliseerde ziekte en de oncoloog als chemotherapie nodig is. Als de kanker niet uitgezaaid is, krijgt u een behandeling die in de opzet genezend is, zoals: actief volgen van de kanker, maar niet behandelen of bestraling.

    Als de kanker buiten de prostaat groeit, met uitzaaiingen in de lymfeklieren, wordt de volgende behandeling voorgesteld: operatief verwijderen van de prostaat: bestraling in combinatie met hormoontherapie

  • Wat is de PSA-waarde?

    Bij bloedonderzoek kijkt de arts naar de hoeveelheid PSA in uw bloed. PSA is een eiwit dat alleen door de prostaat wordt gemaakt. Bij prostaatkanker kan de hoeveelheid PSA in het bloed verhoogd zijn. Er zijn ook heel wat goedaardige aandoeningen waardoor het PSA kan gestegen zijn. Een verhoogd PSA betekent vaak niet dat er prostaatkanker is.