Bronchiëctasieën
Bronchiëctasieën zijn chronische, abnormale verwijdingen van de wand van de luchtwegen, de bronchiën. Uit deze verwijde luchtwegen kan slijm niet goed afgevoerd worden, zodat de luchtwegen geïnfecteerd kunnen raken.
Als u bronchiëctasieën heeft, is er ook sprake van herhaalde aanvallen van bronchitis of longontsteking. Tussen deze aanvallen door heeft u een aanhoudende hoest, waarbij groengrijs slijm opkomt. Sommige mensen worden geboren met deze aandoening, maar meestal ontstaan bronchiëctasieën als complicatie van taaislijmziekte, kinkhoest of longontsteking.
In de verwijdingen van de luchtwegen is het slijmtransport gestoord en kunnen verschillende bacteriën zich gemakkelijk nestelen. De bacteriën veroorzaken infecties. Door de infecties wordt de structuur van de wand van de luchtwegen verder beschadigd. Trilhaartjes (verantwoordelijk voor het afvoeren van slijm) gaan verloren. Ook bloedvaatjes kunnen kapot gaan. De aangetaste luchtwegen kunnen een gekronkeld verloop hebben. Het omliggende longweefsel kan aangetast en beschadigd worden. Hierdoor kan de longfunctie verslechteren.
Oorzaak
Bij het ontstaan van bronchiëctasieën kunnen verschillende factoren een rol spelen.
Een plaatselijke beschadiging, door bijvoorbeeld:
- een ernstige infectie en/of longontsteking (virus, kinkhoest, tuberculose);
- het inademen van gassen of schadelijke dampen;
- verslikken, bijvoorbeeld in opkomend maagzuur bij een middenrifbreuk.
Een ziekte, zoals:
- COPD (chronische bronchitis of longemfyseem), recent onderzoek toont aan dat 20-40% van de patiënten met COPD bronchiëctasieën heeft.
- Chronische verkoudheden en neusklachten ten gevolge van poliepen en/of ontstekingen in de neusbijholten.
- Ziekten van het afweersysteem (8-10% van deze patiënten heeft bronchiëctasieën).
- Longfibrose (50-60% van de patiënten met longfibrose heeft bronchiëctasieën).
- Cystic Fibrosis (taaislijmziekte).
- Colitis ulcerosa (chronische darmontsteking).
- Ziekte van Sjögren (droge slijmvliezen)
Klachten
Klachten en verschijnselen bij bronchiëctasieën kunnen zijn:
- periodes met een mild grieperig gevoel;
- hoesten met opgeven van slijm (soms met wat bloed);
- moeheid;
- kortademigheid;
- pijn op de borstwand;
- periodes met koorts;
- gewichtsverlies;
- verkoudheden en neusklachten;
- slecht ruikende adem.
In sommige gevallen kunnen klachten geheel ontbreken en er kunnen (lange) perioden zonder klachten zijn.
Ziekteverloop
De ernst en het verloop van de ziekte zijn afhankelijk van het aantal longkwabben dat is aangedaan en het type bacterie dat de infecties veroorzaakt. De kwaliteit van het overige longweefsel en eventuele andere ziekte zijn uiteraard ook van invloed. Het ziekteverloop wordt verder in grote mate beïnvloed door de leefstijl van de patiënt. Samen met de longarts kunt u bespreken hoe uw persoonlijke situatie is en wat de verwachtingen over het verloop van de ziekte zijn.
Onderzoek
Om de diagnose te stellen wordt in elk geval een HR-CT scan (een computerscan van de longen) gemaakt. Overige onderzoeken kunnen zijn:
- longfunctie-onderzoek;
- consult KNO-arts bij chronische neus- of bijholtenklachten;
- sputumkweek;
- slokdarmfoto;
- bloedonderzoek.
Behandeling
Het doel van de behandeling van bronchiëctasieën is de aanpak van de oorzakelijke ziekte of schadelijke prikkels en vermindering van het aantal ontstekingen en de klachten. De behandeling bestaat uit 5 stappen.
- Aanleren juiste hoesttechniek
Het aanleren van de juiste hoesttechniek, zodat het slijm zo goed mogelijk wordt opgehoest. De fysiotherapeut kan u hierbij helpen. Daarnaast kan het gebruiken van een hulpmiddel bij het ophoesten zinvol zijn. De fysiotherapeut van kan u uitleg geven over het gebruik van deze hulpmiddelen en er een voor u bestellen. Deze hulpmiddelen worden vergoed door uw zorgverzekeraar. - Antibioticakuur
Bacteriën bij acute infecties bij bronchiëctasieën kunnen hardnekkig zijn. Uw arts kan kiezen voor
– één of meerdere antibioticakuren per tablet (7-14 dagen)
– antibiotica via een infuus. - Onderliggende ziekte behandelen.
- Eventuele operatieve behandeling
Indien de bronchiëctasieën zich beperken tot een beperkt deel van één long maar toch veel klachten veroorzaken, kan overwogen worden om dit zieke deel operatief te verwijderen. Voorwaarde hiervoor is wel dat de kwaliteit van het overige longweefsel goed is. Als u veel bloed ophoest, kan het bloedende bloedvaatje worden dichtgemaakt. - Overige aspecten van de behandeling
- Medicijnen om het slijm in de longen te verdunnen.
- Op recept: medicijnen tegen kortademigheid.
- Op recept: inhaleren van medicijnen of zout water via een vernevelapparaat.
- Soms is een kuur corticosteroïden nodig (Prednisolon).
- Gebruik bij voorkeur geen medicijnen die de hoest onderdrukken.
- Griepvaccinatie is te overwegen.
Afhankelijk van de ernst van de klachten kan het nodig zijn om u voor behandeling in het ziekenhuis op te nemen.
Controle
Het is hoe dan ook zinvol om minimaal één keer per jaar bij uw huisarts of longarts op controle te komen.