‘Trek op tijd aan de bel om verslechtering te voorkomen’
Als COPD-patiënt krijg je te maken met verschillende behandelaars. In MMC zijn dat bijvoorbeeld de longarts, longverpleegkundige en verpleegkundig specialist. Zij werken nauw samen met de huisarts en praktijkondersteuner, om gezamenlijk goede zorg te kunnen bieden. Janneke Peters is praktijkondersteuner bij huisartsenpraktijk van Kerkhoven en van de Ven in Maarheeze en ziet veel patiënten met COPD.
“Nog voordat de diagnose gesteld is, komen COPD-patiënten met klachten zoals hoesten of langdurige benauwdheid bij de huisarts”, vertelt Janneke Peters. “Vaak spelen de klachten al lang, maar wordt er pas laat aan de bel getrokken. Deze patiënten zijn bijvoorbeeld gewend geraakt aan hun benauwdheid of denken dat het vanzelf wel over gaat. Soms is er sprake van schaamte of angst door langdurig roken. Dan kan het te laat zijn, waardoor bijvoorbeeld een longontsteking of longaanval ontstaat.”
Klachten herkennen
“Als de patiënt bij de huisarts komt, worden zijn longen beluisterd en worden er enkele vragen gesteld. Is er een rookverleden? Zitten er bepaalde (long)ziekten in de familie? Dat noemen we de anamnese. De diagnose wordt door de longarts gesteld, eventueel na een longfunctieonderzoek en/of een longfoto. Als de diagnose gesteld is, komt de patiënt meestal bij mij terecht. Ik geef uitleg over wat COPD is en hoe je eventuele medicatie gebruikt en ik bespreek (verergering van) de klachten. Voor patiënten is het belangrijk om klachten te leren herkennen. Wat is normaal en wat is niet normaal bij deze ziekte? Dit zodat zij bij ernstige klachten tijdig naar de huisarts gaan, om verslechtering van de longen te voorkomen.”
Leefstijl
“COPD is niet te genezen, maar klachten kunnen wel verminderen door je leefstijl aan te passen. Ik ga dus met de patiënt ook in op thema’s als roken, bewegen en voeding. Elke roker weet wel dat hij of zij moet stoppen. Daarom probeer ik zonder oordeel te zoeken naar het verhaal achter het roken. Waarom rookt de patiënt? En waarom lukt stoppen niet? Dat geeft inzicht in iemands rookgedrag. Daarnaast hebben sommige COPD-patiënten ondergewicht. Het is echter belangrijk om op een goed gewicht te zitten, zodat je meer energie en weerstand hebt. Als het nodig is, verwijs ik een patiënt door naar een diëtiste of fysiotherapeut.”
Pilot
“In onze praktijk vinden we leefstijl erg belangrijk. Daarom zijn we samen met een leefstijlcoach, diëtiste en fysiotherapeut een pilot begonnen: reset your life. Patiënten met COPD, diabetes en/of hart- en vaatziekten (en hun partners) volgen een half jaar lang een programma wat gericht is op leefstijlverbetering. Zij komen wekelijks bijeen, waarbij zij uitleg krijgen en spreken over onderwerpen zoals roken, nachtrust, voeding, bewegen en ontspanning. Over de resultaten van het programma zijn we heel positief. Patiënten zijn slanker, hebben meer energie, bewegen makkelijker en kunnen soms zelf hun medicatie stoppen of verminderen.”
Weinig beperkingen
“COPD heeft een grote invloed op iemands leven. Ik zet me in voor een goede toekomst voor patiënten, met weinig beperkingen of klachten. Mijn rol is om mee te denken over hoe ze dat kunnen bereiken. Maar vooral ook te blijven vragen wat de patiënt zelf wil. Kortom, ik geef advies, maar de keus voor een gedragsverandering of behandeling ligt bij de patiënt zelf.”