Acné

Oorzaak

Acné ontstaat door een ontsteking van het deel van de huid waarin de talgklier zit. Meestal begint acné in de puberteit wanneer de huid door hormonen allerlei veranderingen ondergaat. De talgklieren in het gezicht, op de rug en op de borst worden groter en maken meer talg of huidsmeer aan. Als er te veel talg wordt gemaakt, hoopt het zich op en kan de uitvoergang van de talgklier verstopt raken. Deze talgophopingen worden mee-eters of comedonen genoemd. Er zijn zwarte en witte mee-eters.
In een mee-eter zit niet alleen talg, er zitten ook bacteriën en vetzuren in. Op een bepaald moment scheurt de talgklier open. De talg, de bacteriën en de vetzuren komen in de huid terecht. Daardoor ontsteekt de huid en er ontstaan pukkels en puistjes.

Hoe ernstig acné is, hangt af van de volgende zaken:

• Erfelijkheid: acné kan in de familie zitten.
• Zelf pukkels openkrabben en uitknijpen. Door iedere pukkel open te krabben of uit te knijpen, wordt acné alleen maar erger en krijg je littekens.
• Hormonen. Vrouwen hebben vaak meer last van acné vlak voor het begin van de menstruatie. Ook tijdens een zwangerschap kan een vrouw tijdelijk acné krijgen.
• Cosmetica die de huid verstoppen, zoals bepaalde soorten vloeibare make-up.
• Druk en wrijving. Een voorbeeld hiervan is acné onder de kinrand van een helm.
• Geneesmiddelen kunnen acné veroorzaken of verergeren. U kunt hieraan denken als u plotseling acné krijgt op een ongewone plaats of op oudere leeftijd. Prednison en sommige middelen tegen tuberculose kunnen bijvoorbeeld acné veroorzaken.
• Vochtige lucht. Bij vochtig weer kan acné erger worden.

Acné wordt niet veroorzaakt door:

• Het eten van bepaald voedsel. Omdat mensen met acné vaak een vette huid hebben, denken sommige mensen dat vet eten ermee te maken heeft. Vooral varkensvlees, chocola en patat zouden puistjes veroorzaken. Dit is niet waar. Ook voedselallergie speelt bij acné geen rol.
• Een vitaminetekort. Het heeft geen zin om vitaminen te slikken tegen acné.
• Slechte hygiëne. Mensen denken dat mensen met acné hun huid niet goed schoonhouden. Ook dit klopt niet. Acné heeft niets te maken met een slechte hygiëne.
• Zweten. Transpiratie en talgvorming hebben niets met elkaar te maken. Zweten maakt acné niet erger.
• Spanningen of stress. Acné ontstaat niet door spanningen of stress. Eerder is het zo dat acne spanningen kan geven, als mensen zich ervoor schamen. Het lijkt er wel op dat acné erger wordt door stress.
• Besmetting. Acné is niet besmettelijk.

Behandeling

Hoewel de behandelingsmogelijkheden voor acné de laatste jaren enorm zijn toegenomen, blijft acne een aandoening met een chronisch karakter. Acne is niet van de ene op de andere dag verdwenen. Zelfs de lichtere vormen van acné vereisen vaak langdurige aandacht. Acne kan niet altijd worden genezen. Wel lukt het meestal om ervoor te zorgen dat de acne ‘rustig’ wordt en zo blijft totdat het uiteindelijk vanzelf overgaat.

Een standaardbehandeling voor acne bestaat niet. Wanneer de ontstekingsverschijnselen op de voorgrond staan is de behandeling anders dan wanneer het vooral om mee-eters gaat.
De ernst van de aandoening, de klachten, het optreden van littekenvorming, maar ook leeftijd en geslacht, bepalen met welk anti-acné middel zal worden gestart.

Bij elke vorm van acne is het van belang de huid goed -maar voorzichtig- te reinigen met een milde zeep en schoon water. Na het wassen de huid niet droogwrijven, maar voorzichtig droogdeppen om beschadiging van de puistjes te voorkomen. Na het wassen is de huid gereed voor het aanbrengen van een geneesmiddel.

Behandeling van lichte acne
Lichte vormen van acne worden met op de huid aan te brengen lotions en crèmes met benzoylperoxide of retinoïden behandeld. Sommige van deze geneesmiddelen kunnen zonder recept bij de apotheek of drogist worden gekocht of de huisarts schrijft een recept voor. Door deze middelen schilfert de huid af. De talg kan daardoor makkelijker naar buiten. Deze middelen kunnen in het begin de huid irriteren. Soms kunnen verschillende lokale middelen worden gecombineerd om het optimale resultaat te verkrijgen.

Behandeling van matig ernstige acne
Wanneer benzoylperoxide of retinoïde te weinig helpen, krijgt u ook een crème met antibiotica. Werkt deze combinatie nog steeds niet genoeg, dan krijgt u naast de lotion met benzoylperoxide of retinoïden tabletten met antibiotica. Die moet u drie tot zes maanden slikken. Bij sommige vrouwen helpt de anticonceptiepil tegen acne.

Behandeling van ernstige acne
Bij ernstige vormen van acne is er niet alleen sprake van een ontsierende en psychologisch belastende tijdelijke huidaandoening: er is een reëel gevaar dat uitgebreide littekenvorming optreedt, die grotendeels onherstelbaar is. Daarom is het meestal gerechtvaardigd om de acné met zware behandelingen aan te pakken. Over het algemeen vinden deze behandelingen plaats onder begeleiding van een dermatoloog.

Een kuur met isotretinoïde geeft een sterke remming van de talgproductie en werkt bijna altijd goed tegen acné. Bij het middel zijn ook bijwerkingen mogelijk: deze variëren van mild tot zeer ernstig. Uw arts zal regelmatig uw bloed willen controleren. De concentratie van verschillende vetten in het bloed kunnen toenemen. Probeer daarom tijdens de behandeling niet te vetrijk te eten. Het is bovenal van belang dat u niet zwanger bent of wordt tijdens de behandeling omdat isotretinoine bij het ongeboren kind tot ernstige misvormingen leidt. De kuur met isotretinoine duurt zes maanden. Bij de meeste patiënten komt de acne daarna niet meer terug.

Preventie

U kunt zelf een aantal dingen doen om acne te verminderen:

• Knijp gesloten mee-eters nooit uit en krab niet aan pukkels, puisten en onderhuidse bobbels. Daar kunt u ontstekingen van krijgen. Open mee-eters kunt u met een speciaal comedonenlepeltje weghalen. Dit lepeltje is te koop bij de meeste drogisterijen.
• Houd uw huid schoon, liefst met lauw water. Gebruik geen gekleurde of geparfumeerde zeep. Droog de huid na het wassen door voorzichtig te deppen.
• Gebruik geen vette verzorgingsproducten voor de huid en gebruik alleen make-up op waterbasis. Het is nóg beter om helemaal geen make-up te gebruiken.
• Ga naar de huisarts als de middelen van de drogist niet helpen. Uw arts kan een behandeling voorschrijven waarbij ze rekening houdt met de ernst van uw acne. Ook kijkt hij naar de gevoeligheid van uw huid en verwijst hij u eventueel door naar een dermatoloog.