Een klompvoet is een aangeboren afwijking van de stand van de voet. In Nederland worden er per jaar ruim 200 baby’s met klompvoetjes geboren en ongeveer de helft van deze kinderen heeft twee klompvoeten. Meestal wordt de diagnose al tijdens de zwangerschap gesteld.
Máxima MC, locatie Veldhoven is het grootste klompvoetcentrum van in Nederland. Dat betekent dat wij kinderen met klompvoetjes vanuit het hele land zien.
De benaming klompvoet geeft vaak verwarring; mensen stellen zich een vormeloos klompje voor. De Nederlandse naam ‘klompvoet’ is een verbastering van de Engelse naam ‘clubfoot’. Dat betekent dat de voet er als het blad van een golfclub uitziet. De afwijking begint al onder de knie en is daarom eigenlijk geen voetafwijking, maar een onderbeenafwijking. In het onderbeen zijn pezen en spieren anders aangelegd, ze zijn korter en onderontwikkeld. Bij een klompvoet gaat het om een afwijking van de stand van de voet waarbij die vier kenmerkende aspecten laat zien:
 |
 |
|
| De voet staat naar beneden gekanteld: de equinus- of spitsstand;
|
De voet staat naar binnen gekanteld: de varusstand | |
 |
 |
|
| De voorvoet is naar binnen gedraaid: de adductiestand, waardoor een kommavorm ontstaat | De voet is een holvoet |
Een klompvoet kent verschillende oorzaken, maar meestal kan de precieze oorzaak niet achterhaald worden. Het kan te maken hebben met:
Het is belangrijk dat de klompvoetbehandeling vroeg start. De meeste (aanstaande) ouders laten bij 20 weken zwangerschap een echo maken. Daarbij kan duidelijk worden dat een kindje één of twee klompvoeten heeft. Daarom wordt het kind direct na de geboorte onderzocht door de huisarts, gynaecoloog of kinderarts en bij twijfel doorverwezen naar de polikliniek kinderorthopedie waar de behandeling wordt gepland.
De diagnose is niet altijd meteen duidelijk door de typische stand van de voet en soms wordt een klompvoet pas bij de geboorte gezien. De (kinder)orthopedisch chirurg wordt dan gebeld en zal met lichamelijk onderzoek de definitieve diagnose stellen. Voor de diagnose is slechts zelden een röntgenfoto nodig.
Nader onderzoek naar de oorzaak van de klompvoet bestaat uit een vraaggesprek met u, lichamelijk onderzoek van uw baby en eventueel, als daar nog andere aanwijzingen voor zijn, onderzoek door een kinderneuroloog.
In Máxima MC wordt de methode van Ponseti gehanteerd. De behandeling vindt direct na de geboorte plaats en bestaat uit verschillende stappen:
Eerst wordt de manipulatie uitgevoerd. Dan wordt het gips geplaatst waarbij als eerste 1 dunne laag polstering wordt aangebracht. Dit wordt gedaan in de maximaal mogelijk te corrigeren stand. Dan volgt het gips waarna gewacht wordt met loslaten totdat het gips hard is.
1. Correctie van de cavus
De cavus is de holling van de voet. De eerste stap is het oplossen van deze holling door de voet aan de binnenkant te strekken. Het hoofd van de talus (het sprongbeen) is de spil van de correctie
2. Correctie van de adductie
Het naar binnen staan van de voet wordt langzaam gecorrigeerd, telkens wordt de talus gestabiliseerd waarna de voet wordt gemanipuleerd. Dit gebeurt bij elke gipswissel opnieuw, en als het goed is toont elke gipswissel verbetering: de adductie van de voet en de varus zijn uiteindelijk verdwenen.
Na de laatste gipswissel is er een volledige correctie. Als deze correctie niet toereikend is, kan het nodig zijn om de hielpees door te nemen tijdens een kleine ingreep. In heel bijzondere gevallen, als de voet zeer flexibel is, vindt er nog een extra gipswissel plaats zonder ingreep.
3. Hielpees doornemen (tenotomie)
Met een fles drinken als verdoving en wat verdovingszalf op de huid van het hielbeen, wordt op de polikliniek via een klein sneetje, de achillespees doorgenomen. Dit kan, doordat de pees bij heel kleine kinderen weer razendsnel (meestal in 3 weken) vastgroeit. Daarom wordt er na de operatie, waar de ouders gewoon bij zijn, weer gips aangelegd dat 3 weken blijft zitten
4. Brace
De brace is een hoge rechte schoen met open tenen die vastzitten aan een balk. De brace wordt aangedaan direct na het laatste gips, dit is 3 weken na het doornemen van de hielpees. De balk van de brace moet lang genoeg zijn, de hielen van de schoenen moeten op schouderbreedte zitten. Gedurende de eerste 3 maanden moet de brace 23 uur gedragen worden. Tot een leeftijd van 3 à 4 jaar moet de brace gedurende ‘night and naps’ gedragen worden. Overdag hoeft er dan niks gedragen worden. Het belangrijkste van de brace, is dat de brace echt gedragen wordt.
Bekijk hieronder de video over het aanbrengen van deze zogeheten Mitchell-brace schoentjes:
Bron: Nederlandse vereniging klompvoeten
Achillespeesverlenging
Correctie met gipsverband
brace behandeling
Soms is een operatie nodig. Als de achillespees verlengd moet worden om de spitsstand van de voet op te heffen, gebeurt dit in principe na zes tot acht weken. De arts maakt een sneetje in de achillespees. Daarna wordt het voetje ingegipst in de zogenaamde kikkerstand om de achillespees aan te laten groeien op de gewenste lengte. Dit gips blijft twee tot drie weken zitten. Na deze periode worden de voetjes ingespalkt tot gemiddeld drie à vier jaar. In de begintijd gebeurt dit 23 uur per dag. Vanaf dat het kindje gaat staan en lopen zijn de voetjes alleen nog ingespalkt met slapen, eventueel in combinatie met aangepaste schoentjes voor overdag. Tijdens deze periode controleert de gipsmeester en/of de orthopeed uw kind regelmatig. Controles bij de orthopeed vinden plaats tot uw kind is uitgegroeid. Meestal is dit tot zo’n zestien à zeventien jarige leeftijd.
Er is vrijwel nooit noodzaak tot een operatie binnenin de voet, zelfs niet bij een ernstige klompvoet. Wel kan de behandeling bij een ernstige klompvoet langer duren en is de kans op (gedeeltelijke) terugval groter. Het is daarom heel belangrijk dat uw kind tot het vierde jaar de aangepaste schoentjes blijft gebruiken
Een klompvoet ‘geneest’ niet, maar is wel te corrigeren. De methode van Ponseti heeft bij meer dan 90% van de kinderen als resultaat dat:
De meest voorkomende reden van terugval is het niet dragen van de brace. Onderzoek wijst uit dat er maar 6% terugval is bij families die zich aan braceprotocol houden. Bij families die dat niet doen, is terugval 80%. Oorzaken van terugval bij het wel volgen van het braceprotocol is vaak de spierinstabiliteit of de stijfheid van de voet.
Een kind met een klompvoet gecorrigeerd door de Ponseti methode zoals beschreven, kan verwachten dat het een vrijwel normale voet heeft. Enkele kleine verschillen kunnen opgemerkt worden. De behandelde klompvoet is een beetje kleiner dan de normale voet en onderbeenspieren zijn iets kleiner. De grootte van het verschil hangt af van de oorspronkelijke ernst van de klompvoet. Een kleine verkorting van het been kan opgemerkt worden. Deze verschillen veroorzaken geen problemen en worden vaak niet opgemerkt door het kind tot hij/zij de puberteit bereikt wanneer lichaamsbeeld belangrijk wordt. De verschillen worden meestal vergeten of genegeerd binnen een jaar of twee.
Om terugval van klompvoeten eerder te herkennen en te behandelen, doet MMC momenteel onderzoek in samenwerking met de Paramedische Hogeschool Eindhoven. Bekijk de onderstaande video voor meer informatie:
De behandeling van klompvoetjes is een erkende topklinische functie van MMC. Dit is vastgelegd in het STZ topklinisch zorgregister: een register om patiënten en verwijzers inzicht te geven in de landelijke topfuncties van ziekenhuizen voor bovengemiddeld complexe zorg. Met de erkenning wordt onderschreven dat er sprake is van excellente patiëntenzorg, voldoende opleidingsmogelijkheden en regelmatig onderzoek door de betrokken specialisten.
Boris is geboren met twee klompvoetjes. Ouders Bernie en Dieke vertellen over de behandeling van Boris in Máxima MC, landelijk verwijscentrum voor complexe gevallen van deze aangeboren afwijking.
Lees hier hun ervaring.
Foto: Birth Day geboortefotografie
Voor deze behandeling maakt de polikliniek orthopedie gebruik van een speciale app voor op uw smartphone of tablet. Deze app is een behandelwijzer die u alle relevante informatie over uw behandeling geeft op het juiste moment. U kunt de app downloaden in de App Store of Google Play.
Accepteer de ‘push notifications’ om de informatie op het juiste moment te ontvangen. Vervolgens zoekt u ‘Orthopedie Groot Eindhoven’. U kunt nu uw behandeling in Máxima MC selecteren. Druk op de knop ‘Start’ en alle voor u relevante informatie is direct zichtbaar op uw tijdlijn.
Een klompvoet is een aangeboren afwijking van de stand van de voet. In Nederland worden er per jaar ruim 200 baby’s met klompvoetjes geboren en ongeveer de helft van deze kinderen heeft twee klompvoeten. Meestal wordt de diagnose al tijdens de zwangerschap gesteld.
De benaming klompvoet geeft vaak verwarring; mensen stellen zich een vormeloos klompje voor. De Nederlandse naam ‘klompvoet’ is een verbastering van de Engelse naam ‘clubfoot’. Dat betekent dat de voet er als het blad van een golfclub uitziet. De afwijking begint al onder de knie en is daarom eigenlijk geen voetafwijking, maar een onderbeenafwijking. In het onderbeen zijn pezen en spieren anders aangelegd, ze zijn korter en onderontwikkeld. Bij een klompvoet gaat het om een afwijking van de stand van de voet waarbij die vier kenmerkende aspecten laat zien: de voet staat naar beneden gekanteld: de equinus- of spitsstand, de voet staat naar binnen gekanteld: de varusstand, de voorvoet is naar binnen gedraaid: de adductiestand, waardoor een kommavorm ontstaat en de voet is een holvoet.
Het is belangrijk dat de klompvoetbehandeling vroeg start. De meeste (aanstaande) ouders laten bij 20 weken zwangerschap een echo maken. Daarbij kan duidelijk worden dat een kindje één of twee klompvoeten heeft. Daarom wordt het kind direct na de geboorte onderzocht door de huisarts, gynaecoloog of kinderarts en bij twijfel doorverwezen naar de polikliniek kinderorthopedie waar de behandeling wordt gepland.
De diagnose is niet altijd meteen duidelijk door de typische stand van de voet en soms wordt een klompvoet pas bij de geboorte gezien. De (kinder)orthopedisch chirurg wordt dan gebeld en zal met lichamelijk onderzoek de definitieve diagnose stellen. Voor de diagnose is slechts zelden een röntgenfoto nodig.
Nader onderzoek naar de oorzaak van de klompvoet bestaat uit een vraaggesprek met u, lichamelijk onderzoek van uw baby en eventueel, als daar nog andere aanwijzingen voor zijn, onderzoek door een kinderneuroloog.
In Máxima MC wordt de methode van Ponseti gehanteerd. De behandeling vindt direct na de geboorte plaats en bestaat uit verschillende stappen:
In sommige gevallen is een operatie nodig.
