Nieuwe voorspellers van complicaties bij dialysepatiënten
Gezonde nieren zuiveren het bloed van afvalstoffen. Als de nieren niet meer naar behoren werken, stapelen afvalstoffen zich op in het bloed. Een dialysebehandeling neemt de functie van de nieren in dat geval over. Patiënten die dialyseren hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en een aantal andere complicaties. Reshabh Yadav laat in zijn promotieonderzoek zien dat een simpele bloeddrukmeting aan de vingers en veranderingen in de bloedstroom ernstige complicaties en overleving bij dialysepatiënten kunnen voorspellen.
Yadav onderzocht tijdens zijn promotieonderzoek de meest voorkomende dialysebehandeling: hemodialyse. Bij hemodialyse wordt het bloed gefilterd door een dialysemachine, waarin een kunstnier zit. Deze machine wordt aangesloten op de bloedbaan. Dat gebeurt via een vaattoegang (een zogenoemde ‘fistel’) in de arm, die door de vaatchirurg wordt aangelegd. Patiënten komen voor dialyse meestal drie keer per week een halve dag naar het ziekenhuis. Bij nierpatiënten kunnen in de loop der jaren diverse complicaties optreden, zoals een hoger risico op hart- en vaatziekten en een verminderde handdoorbloeding, waarbij ze soms heel veel pijn krijgen in hun dialysehand. In het ergste geval worden de vingers zelfs geamputeerd.
Voorspellende vingerdrukmeting
Yadav richt zich in zijn promotieonderzoek op het beter kunnen voorspellen van complicaties en overleving bij dialysepatiënten. Hiervoor onderzocht hij de rol van de vingerdrukmeting en het meten van de bloedstroom (flow) in de fistel. Een vingerdrukmeting wordt in Máxima MC sinds enkele jaren toegepast bij dialysepatiënten, waarbij de bloeddruk wordt gemeten aan de vinger. “Zo’n tien jaar geleden is mijn co-promotor dr. Marc Scheltinga gestart met het gebruik van deze eenvoudige vingerdrukmeting, om te onderzoeken of de meting aanvullende informatie biedt voorafgaand aan de dialysebehandeling”, vertelt Yadav. “Kan de meting ons bijvoorbeeld meer vertellen over mogelijke complicaties, de conditie van het hart, het succes van de operatie en de overleving? Is het een goede voorspeller van deze factoren? Mijn promotieonderzoek laat zien dat deze meting een later ontstane verminderde handdoorbloeding kan voorzien. Ook kan de vaatchirurg de informatie uit een vingerdrukmeting gebruiken om een beter advies te geven over de meest optimale behandeling.”
Nieuw model om hartsterfte te voorspellen
Yadav onderzocht ook de (verbeter)mogelijkheden van de meting van de bloedstroom (flow) in de fistel. Bij deze meting wordt de hoeveelheid bloed gemeten die per minuut door de fistel stroomt. Als er een daling van de bloedstroom wordt gezien, kan dit duiden op een verstopping in het bloedvat. Echter is er nooit gekeken naar veranderingen van de bloedstroom op de lange termijn, en welke invloed dit heeft op de overleving van de patiënt. Yadav: “Voor mijn onderzoek hebben we ruim 5.000 bloedstroom-metingen geanalyseerd. Op basis daarvan hebben we een model gecreëerd dat meer informatie geeft dan losse metingen. Zo kunnen we toenames van de bloedstroom veel beter in de gaten houden, en bepalen of er bloedstroom verminderende operaties nodig zijn. Belangrijke conclusie is dat het regelmatig meten van de veranderingen van de bloedstroom de kans op hartsterfte mede kan voorspellen.”
Toekomstig onderzoek moet uitwijzen hoe deze metingen van vingerbloeddruk en de bloedstroom in de fistel verder kunnen worden gebruikt in het optimaliseren van de behandeling van dialysepatiënten.
Reshabh Yadav promoveerde op 13 juni 2022 aan de Universiteit van Maastricht. Zijn onderzoek vond plaats onder begeleiding van prof. dr. Joep A.W. Teijink (Catharina Ziekenhuis) en co-promotor chirurg dr. Marc Scheltinga (Máxima MC).