Slaapapneu
Iedereen heeft enkele adempauzes tijdens de slaap. Treden er teveel en/of te lange pauzes op waarbij de ademweg dichtvalt, dan spreken we van een Obstructief Slaap Apneu Syndroom (OSAS). Treden de ademstops op doordat de aansturing vanuit de hersenen niet goed verloopt, dan spreken we van een Centraal Slaap Apneu (CSA).
Door deze adempauzes komt er met periodes te weinig zuurstof in het bloed. Dat kan invloed hebben op het functioneren van het hele lichaam en de geest. Bij slaapapneu stokt de ademhaling meermaals gedurende enkele tientallen seconden tijdens het slapen.
Oorzaak
De oorzaken van slaapapneu moeten worden gezocht bij overgewicht, roken, erfelijke factoren, een korte onderkaak, afwijkingen in het keel- neus- en oorgebied, longafwijkingen, een lage tonus van de mond- en keelspieren door bijvoorbeeld slaapmiddelengebruik of chronisch nier- of hartfalen.
Klachten
Veel mensen lopen rond met vage klachten, die zich geleidelijk ontwikkelen. Ze zijn snel vermoeid, voelen zich niet lekker en zijn prikkelbaar. Als de klachten toenemen kan daar slaperigheid overdag bij komen; zelfs in slaap vallen bij het lezen van de krant, tijdens televisie kijken of autorijden komt voor. Maar ook concentratieproblemen, geheugenstoornissen en moeilijk onder controle te krijgen hoge bloeddruk, hartkloppingen en hartritmestoornissen zijn vaak het gevolg van slaapapneu. Slaapapneu gaat vrijwel altijd samen met snurken.
Wat kunt u zelf doen?
U kunt zelf veel doen om uw klachten te verminderen. Zorg voor een regelmatig dag- en nachtritme. Mensen met OSAS (en hun partners) hanteren vaak een afwijkend slaappatroon met bijvoorbeeld dutjes tussendoor om toch aan hun dagelijkse activiteiten en verplichtingen te kunnen voldoen.
Dit ontregelt de biologische klok en zorgt voor een nog slechtere slaap.
Beperk verder uw alcohol- en cafeïnegebruik. Deze stoffen kunnen een slechte slaap veroorzaken. Roken geeft regelmatige prikkeling van het neus- en keelslijmvlies en bevordert daarmee het opzwellen. Dit kan de doorgankelijkheid van de luchtweg verkleinen.
Overgewicht en slaapapneu
Er werd altijd verband gelegd tussen OSAS en overgewicht. Hoewel ook magere mensen OSAS kunnen hebben, komt het bij zwaardere mensen vaker voor. Bij een stevige hals is ook de doorgang van de neus naar de keel meestal smal en valt hij gemakkelijker dicht. Bij slaapapneu werd vaak het advies gegeven om eerst te proberen gewicht te verliezen, voordat naar andere oplossingen werd gekeken. Dit leidde dan vaak tot veel frustratie bij de patiënt.
Inmiddels is dat standpunt achterhaald. We weten nu dat ook de hormoonhuishouding verstoord raakt door OSAS. Dit bevordert dan juist de gewichtstoename. Daarom kijken we nu éérst naar een oplossing voor het OSAS-probleem en daarna pas naar gewichtsvermindering. Meestal slaagt dit dan ook gemakkelijker.
Onderzoek
Uw huisarts kan u doorsturen naar het slaapcentrum van Máxima MC. De secretaresse van het slaapcentrum neemt telefonisch contact met u op om het onderzoek in te plannen. Zij zal u uitleg geven over welk onderzoek verricht zal worden en stuurt een vragenlijst, informatie over het slaaponderzoek en over slaapproblematiek naar u op. Het slaaponderzoek wat verricht wordt is een polysomnografisch of polygrafisch onderzoek.
Polysomnografieonderzoek (PSG)
Bij dit slaaponderzoek worden een aantal lichaamsfuncties gemeten en geregistreerd.
De onderzoeksapparatuur meet en registreert:
- de hersenactiviteit;
- de hartactiviteit;
- de ademhaling (via neusbrilletje en rekbanden om borst en buik);
- het zuurstofgehalte (via een vingerclip);
- wanneer en hoe diep u slaapt;
- wanneer en hoelang u snurkt (via een microfoontje);
- in welke houding u slaapt (rugligging of andere houding);
- de bewegingen van de benen.
Het onderzoek
De meetapparatuur wordt in Máxima MC locatie Veldhoven aangesloten. U slaapt vervolgens thuis in uw eigen bed. Er worden elektroden met contactpasta op uw hoofd, kin, borst, been en bij de ogen geplakt.
Uw mobiele telefoon, gehoorapparaat of andere elektrische apparatuur mag niet aan staan tijdens het onderzoek.
Houd uw normale routine rondom het slapen gaan aan. Bijvoorbeeld het nemen van medicatie of alcohol. Voor een geslaagd onderzoek is het noodzakelijk minimaal zes uur te slapen.
De uitslag
Verschillende specialisten bespreken de resultaten van het onderzoek. U krijgt een afspraak bij één van deze specialisten mogelijk in combinatie met de OSAS-verpleegkundige thuisgestuurd.
Polygrafieonderzoek (PG)
Een eenvoudigere manier om de ademhaling tijdens de slaap te onderzoeken, is de polygrafie. Hierbij worden uitsluitend gegevens verzameld van de ademhaling gedurende de slaap. Het aansluiten van de apparatuur gebeurt ook in het ziekenhuis, locatie Eindhoven. Hierna gaat u naar huis om thuis te slapen. Voor het polygrafieonderzoek krijgt u onderzoeksapparatuur mee naar huis en levert u de volgende ochtend weer in.
De apparatuur meet en registreert:
- de ademhaling (via neusbrilletje en rekbanden om borst en buik);
- het zuurstofgehalte (via een vingerclip);
- wanneer en hoe lang u snurkt (via een microfoontje);
- in welke houding u slaapt (rugligging of andere houding).
De uitslag
Verschillende specialisten bespreken de resultaten van het onderzoek. U krijgt een afspraak bij één van deze specialisten of de OSAS-verpleegkundige thuisgestuurd.
Slaapendoscopie
Tijdens dit onderzoek beoordeelt de kno-arts waar de eventuele vernauwing in de luchtweg tijdens de slaap optreedt. Ook kan dan bekeken worden of de ademhaling tijdens de slaap verbetert als een snurkbeugel/MRA aangemeten wordt. U krijgt bij dit onderzoek een zogenaamd ‘roesje’.
Behandeling
De mogelijke uitslagen van het slaaponderzoek zijn:
- er is geen slaap-/ademhalingsstoornis gevonden;
- er is een andere slaapstoornis dan slaapapneu gevonden;
- er is sprake van snurken zonder adempauzes;
- de slaap-/ademhalingsstoornis komt alleen voor in een bepaalde houding;
- er is sprake van OSAS in milde, matige of ernstige vorm.
Indien nodig volgt er nog een afspraak met een KNO-arts, neuroloog, kaakchirurg en/of een OSAS-verpleegkundige. Behandelingen om snurken en/of slaapapneu tegen te gaan kunnen zijn:
Behandeling van snurkklachten
Als er enkel snurken en géén slaapapneu is gezien tijdens het slaaponderzoek, kan de KNO-arts met u bekijken of er oplossingen voor u zijn. Houdt u er wel rekening mee dat hulpmiddelen of ingrepen bij snurken beperkt worden vergoed. Vraag dit vooraf na bij uw zorgverzekeraar.
Begeleiding bij gewichtsafname
Een hoger gewicht maakt de kans op slaapapneu duidelijk groter. Zeker bij de mildere vormen van OSAS kan afvallen het probleem eventueel verhelpen. Binnen Máxima MC is een diëtiste gespecialiseerd in slaapapneu. Onze OSAS-verpleegkundigen kunnen u adviezen geven over een goede leefstijl ten aanzien van de slaap.
Mocht er sprake zijn van fors overgewicht dan kan een operatieve maagverkleining bij obesitascentrum een optie voor u zijn. Binnen MMC is hiermee zeer ruime ervaring en er is intensieve samenwerking met het Slaapcentrum.
Behandeling OSAS
De twee meest gebruikte behandelingen wanneer er een obstructief slaapapneu syndroom (OSAS) wordt aangetoond bestaan uit een mandibulair repositie apparaat (MRA) en Continious Positive Airway Pressure therapie (CPAP).
Mandibulair Repositie Apparaat (MRA)
Het is een gebitsprothese, die voor de patiënt op maat wordt gemaakt. Deze prothese houdt de onderkaak naar voren, waardoor de keelholte gedurende de nacht openblijft. Zo nemen het snurken en/of apneus af. Het boven- en onderstuk van de prothese kunnen vaak met een stelschroef worden versteld, zodat de juiste spanning wordt aangebracht. Dit wordt verzorgd door onze kaakchirurgen.
Continuous Positive Airway Pressure (CPAP)
De cpap is een soort luchtpomp. De pomp zorgt voor een geringe overdruk, waardoor ’s nachts de luchtwegen worden opengehouden. De luchtpomp is te vergelijken met een aquariumpomp. De pomp haalt extra lucht uit de slaapkamer en blaast deze via een slang en een masker in uw neus. Zo blijven uw luchtwegen open en worden apneus voorkomen. De CPAP is de voorkeurstherapie bij ernstig osas.
Houdingsverandering
Als de slaapapneu alleen in een bepaalde lichaamshouding optreedt, kan dit mogelijk verholpen en ontwend worden met simpele oplossingen zoals extra kussens in bed of het plaatsen van een tennisbal op de rugzijde. Indien nodig kan dit ook gebeuren met behulp van een sensor.
Overige mogelijke behandelingsvormen
- Operatie in KNO-gebied;
- Kaakoperatie;
- Positietherapie;
- het plaatsen van een tongzenuwstimulator.
Vergoeding
Het onderzoek bij de verdenking op slaapstoornissen wordt door uw ziektekostenverzekering vergoed. Dit geldt ook voor behandeling van een aangetoonde slaapafhankelijke ademhalingsstoornis. Als uitsluitend sprake is van snurken, gelden andere regels voor vergoeding.
Ervaringsverhaal
Lees ook het ervaringsverhaal van dhr. van Loon over slaapapneu.
Folders
Snurken of slaapapneu
Slaaponderzoek PSG (met opname)
Slaaponderzoek Apnealink (in de thuissituatie)
Slaaponderzoek Polygrafie (in de thuissituatie)
Slaaponderzoek Polysomnografie (in de thuissituatie)