Vraag & antwoord: urineverlies bij vrouwen
Springen, rennen, lachen en daarbij urine verliezen. Ondanks dat veel vrouwen het herkennen, rust op urineverlies (ofwel incontinentie) een taboe. Dikwijls denken vrouwen dat het erbij hoort of ze schamen zich en vermijden daardoor activiteiten die ze leuk vinden. “Jammer”, vindt gynaecoloog Sanne van Leijsen. “Er is namelijk vaak wat aan te doen.”
Hoeveel vrouwen hebben er last van?
“Urineverlies bij inspanning komt vaak voor. Ongeveer 1 op de 4 vrouwen last krijgt van urineverlies.”
Urineverlies is een taboeonderwerp. Hoe merk jij dat?
“Veel vrouwen blijven (jaren)lang met hun klachten rondlopen, voordat ze bij mij terecht komen. Deels heeft dat met schaamte te maken, maar ik denk ook dat veel vrouwen denken: ‘het hoort erbij, er zal wel geen oplossing zijn.’ Die is er vaak wel. Daarom moedig ik vrouwen aan naar de huisarts te stappen, als zij hinder ervaren.”
Hoe kan het dat je urine verliest bij inspanning?
“Door bijvoorbeeld springen of hoesten wordt de druk in de buik groter. Normaal gesproken vangen de bekkenbodemspieren deze druk op. Als die niet sterk genoeg zijn, wordt de plasbuis onvoldoende ondersteund en treedt er urineverlies op.
Je kan het vergelijken met een tuinslang waar water uitkomt: als je deze op een tegelvloer legt, dan kun je de slang dicht trappen. Er komt geen water meer uit. Leg je de slang in los zand, dan wordt dat lastiger. Er blijft water druppen. Goede ondersteuning van de plasbuis, vanuit de bekkenbodemspieren, is dus belangrijk.
Hiernaast kan onvoldoende sluiting van de kringspier van de plasbuis de oorzaak zijn. Soms is het een combinatie van deze oorzaken.”
Waarom hebben vrouwen er vaker last van dan mannen?
“Door schade tijdens een bevalling of door het ouder worden, biedt de bekkenbodem minder ondersteuning, met urineverlies als gevolg. Mannen hebben met name last van urineverlies na een prostaatoperatie.”
Welke (andere) vormen van urineverlies zijn er?
“De meeste vrouwen hebben last van inspanningsincontinentie: urineverlies bij inspanning, zoals rennen, hoesten en lachen (zoals hierboven beschreven). Verder bestaat er ook aandrangincontinentie. Hierbij komt de drang om te plassen ineens opzetten. Doordat deze niet te onderdrukken is, moet je heel vaak plassen en treedt er urineverlies op.
Soms is er sprake van een combinatie van beide vormen. Als vrouwen sinds de bevalling last hebben van urineverlies dan is dat overigens 9 van de 10 keer inspanningsincontinentie.”
Wat is er aan te doen?
“Dat is afhankelijk van de mate van ernst van het urineverlies. Er zijn meerdere opties zoals bekkenfysiotherapie en een TVT-O operatie waarbij een steunbandje wordt geplaatst. Voorheen werd er altijd eerst naar de bekkenfysiotherapeut verwezen. Pas als het trainen van de bekkenbodemspieren niet hielp, volgde een operatie. Uit onderzoek blijkt echter dat een groot deel van de vrouwen met matig tot ernstige klachten van urineverlies binnen één jaar na bekkenfysiotherapie alsnog een operatie ondergaat. We geven de patiënt met matig tot ernstig urineverlies nu direct beide keuzemogelijkheden. Bij licht urineverlies ervaart een groot deel van de vrouwen verbetering dankzij bekkenfysiotherapie.”
Hoe verloopt zo’n TVT-O operatie?
“Het TVT-bandje ondersteunt de plasbuis. Het bandje wordt via de schede door een klein sneetje onder de plasbuis geplaatst. De uiteinden van het bandje komen via de liezen naar buiten. Vandaar dat er na de ingreep twee kleine wondjes in de liezen te zien zijn. Het bandje ligt er spanningsvrij en moet verlittekenen. Dit duurt één tot twee weken. Daarna kunnen alle activiteiten weer opgepakt worden. Het is een korte ingreep: op dezelfde dag van de operatie mag je alweer naar huis.
Bij 85% van de vrouwen is het (ernstige) urineverlies met deze operatie verholpen. Ruim 90% merkt verbetering van de klachten. Het blijft wel een operatie, dus er zijn ook risico’s aan verbonden, zoals pijnklachten, moeite hebben met uitplassen, tijdelijk meer last hebben van urineverlies en in het uiterste geval: blootligging van het bandje.”
Worden de behandelingen vergoed?
“Ja, het TVT-bandje wordt door de zorgverzekeraar vergoed. Bekkenfysiotherapie bij urineverlies wordt negen keer vergoed uit de basisverzekering (eigen risico).”