Cosmetische gevolgen borstoperatie onderbelicht
Nieuwe behandelmethoden maken het steeds vaker mogelijk borstkanker te behandelen met behoud van de borst. Deze borstsparende behandeling kent echter vaak veel gevolgen voor het uiterlijk. En daarover worden patiënten op dit moment te beperkt voorgelicht, stellen mammaspecialisten van Máxima MC (MMC) na recent onderzoek. Specialisten zouden te veel focussen op wat medisch gezien een goed resultaat is, in plaats van de tevredenheid van de patiënt. De resultaten van het onderzoek zijn deze maand gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Heelkunde.
In Nederland wordt jaarlijks bij 16.000 vrouwen de diagnose borstkanker gesteld. Een veelvoorkomende behandeling is een borstsparende operatie gevolgd door radiotherapie. Hierbij wordt de tumor operatief verwijderd met behoud van de borst, waarbij een optimaal cosmetisch resultaat nagestreefd wordt. “Het komt echter voor dat er uiteindelijk toch vervorming optreedt in de behandelde borst. Dit kan in de eerste twee tot drie jaar na de behandeling, daarna pas stabiliseert de situatie. Teleurstelling hierover kan leiden tot ontevredenheid en verminderde kwaliteit van leven, blijkt uit dit onderzoek”, aldus dr. Sabrina Maaskant, chirurg in MMC. Van negatieve invloed zijn de hoeveelheid verwijderd weefsel, dosis radiotherapie, ras, leeftijd, eventuele infecties na de operatie, bloeduitstortingen, hoog BMI en locatie en grootte van de tumor.
Het onderzoek
In het onderzoek is de aandacht voor dit thema bij verschillende behandelaars in Nederland met elkaar vergeleken. “Hieruit blijkt dat er vaak wel voorlichting is, maar niet eenduidig en ongestructureerd. Natuurlijk ligt onze prioriteit bij het behandelen en genezen van de patiënt. Deze cosmetische gevolgen zijn een bijwerking van de operatie; die horen voldoende onder de aandacht gebracht te worden”, aldus Angelique Brands, verpleegkundig specialist borstkanker. De studie maakt onderdeel uit van haar promotietraject. Bestaande voorlichting is vaak mondeling en wordt niet of nauwelijks ondersteund met folders, filmpjes en online informatie. Ook blijkt dat specialisten vaak tevredener zijn over het resultaat dan de patiënt zelf. “De waarde voor de patiënt is echter juist van groot belang in het kader van gedeelte besluitvorming tussen arts en patiënt, een belangrijke ontwikkeling in de Nederlandse gezondheidszorg. We pleiten daarom voor voorlichting over dergelijke cosmetische veranderingen voorafgaand aan een borstsparende behandeling.”
Onderdeel van het traject
Hoewel vrijwel alle deelnemers van het onderzoek de cosmetische gevolgen belangrijk vonden, is het nog geen vast onderdeel van het behandeltraject. De onderzoekers concluderen dat dit onderdeel er wel zou moeten zijn. MMC biedt patiënten sinds enige tijd al een fotoboek aan over de cosmetiek, maar gaat nu verdere acties ondernemen in de vorm van voorlichtingsvideo’s. Ook is de plastisch chirurg voortaan eerder betrokken in het behandeltraject. Volgens dr. Maaskant is het van belang dat de patiënt het moment van voorlichting zelf bepaalt; afhankelijk van behoefte en stressniveau: “De informatie moet op elk gewenst moment geraadpleegd kunnen worden, wanneer de patiënt eraan toe is. Zowel voor de operatie als in de periode daarna. Dat draagt bij aan realistische verwachtingen en dus aan tevredenheid. Hierdoor zullen patiënten het resultaat eerder accepteren, of plastisch chirurgisch ingrijpen bespreekbaar maken.”