30 juli 2019

‘Soms zie je meer als je luistert’

“Soms moeten mensen twee keer kijken als ik binnenloop” zegt Sandra Lem (30). Zij maakt sinds drie maanden deel uit van het team levensbegeleides in Máxima MC. Vaak wordt dit specialisme geassocieerd met iemand die ouder is, dus dat roept bij het zien van Sandra enige verbazing op.

“Vaak heerst toch het beeld van een levensbegeleider als een persoon die aan het eind van een iemands leven wordt ingeschakeld. De pastoor en de ziekenzalving; dat idee. Maar dat is een achterhaald imago.” Aan het woord is Sandra, één van de vijf levensbegeleiders van MMC. Allen praten (op verzoek) met patiënten over allerlei levensthema’s, zoals zingeving, rouw, verlies en schaamte. “En soms hoort daar ook een ritueel bij, zoals een ziekenzegen. Maar dat hoeft zeker niet.”

Inzicht

Iedereen die dat wil, kan met een levensbegeleider in gesprek gaan: zowel patiënten als medewerkers van MMC. “Ik ontmoet zeer uiteenlopende patiënten. Van een jongere die zijn leven weer wil opbouwen na een ongeval tot een oudere met een duidelijke euthanasiewens. Een ziekenhuisbezoek of –opname heeft impact op je leven. Soms vallen toekomstdromen erdoor in duigen. Als levensbegeleider bied ik begeleiding op zo’n moment.” Dat doet ze door in gesprek te gaan, vragen te stellen, te luisteren en eventueel te spiegelen. “Ik geef terug wat ik hoor en zie. Daardoor kunnen mensen tot bepaalde inzichten komen. Luisteren is het belangrijkste stuk gereedschap in onze werkkoffer, want je ziet zoveel meer als je luistert.”

Zingeving

Daarnaast reikt Sandra naar eigen zeggen handvatten aan zodat mensen zelf op zoek kunnen gaan naar hun zingeving, of op zijn minst geïnspireerd raken. “Juist als bepaalde vanzelfsprekendheden wegvallen vanwege een ziekte, is het wenselijk om daar opnieuw naar te kijken. Begeleiding op het gebied van zingeving en levensvragen kan helpen om de gebeurtenissen in het ziekenhuis en de consequenties ervan beter een plaats te geven.”

Vertragen

Sandra noemt het een ‘vertragend’ beroep. Ze legt uit: “Wanneer een arts bij een ziekenhuisopname aan het bed staat, is dit vaak een medisch inhoudelijk en relatief kortdurend bezoek. Bij ons ervaren patiënten rust en ruimte. Bij ons kun je vertragen.” Voldoening haalt Sandra uit de afwisseling en het feit dat ze wat voor anderen kan betekenen. “Ik mag heel dicht bij iemand komen – bij zijn of haar kwetsbaarheden én krachtbronnen – en dat is heel mooi en intiem.” Het grote verschil met de psycholoog is dat de levensbegeleider zich niet bezighoudt met problematiseren. “Er is meestal geen sprake van een psychologisch probleem, maar van een innerlijke worsteling. We maken bovendien geen behandelplan.”

Humanisme

De vijf levensbegeleiders van MMC hebben ieder hun eigen geloofsovertuiging of levensbeschouwing. Sandra is humanist. “Dat betekent dat ik sta voor gelijkheid tussen alle mensen. Humanisten zetten de universele rechten van de mens om in daden.” Het betekent echter niet dat ze alleen patiënten met dezelfde levensbeschouwing spreekt. “Vanuit onze overtuiging worden we gemotiveerd in ons werk. Anderen overtuigen staat niet op onze agenda. De gesprekken draaien volledig om de patiënt, met zijn eigen leefwereld, eigen waarden en levensovertuigingen.”