Vijf vragen over plasklachten en prostaatkanker

Begint prostaatkanker met plasklachten?

“Uit onderzoek blijkt dat er geen relatie is tussen het hebben van plasklachten en prostaatkanker. Prostaatkanker zit vaak aan de buitenkant van de prostaat terwijl de urinebuis door het midden van de prostaat loopt. Prostaatkanker groeit ook nog eens heel langzaam; daarom zijn plasklachten zelden de oorzaak van prostaatkanker. Het lastige van prostaatkanker is juist dat je het zelf niet kunt voelen. Alleen in een vergevorderd stadium kunnen uitzaaiingen klachten geven zoals botpijnen in de rug of heup of algehele malaise. Dat komt gelukkig zelden voor. De oorzaak van plasklachten is vaak divers: de grootte van de prostaat, de spieren rondom en onder de blaas (bekkenbodemspieren) en de elasticiteit van de blaaswand kunnen alle hierin een rol spelen. Maar ook medicatie, obstipatie en overgewicht kunnen plasklachten geven.”

Welke onderzoeken vinden plaats bij verdenking op prostaatkanker?

“De patiënt voelt niets van prostaatkanker, maar de huisarts kan aan de buitenkant van de prostaat soms wel een afwijking voelen. Zo’n onderzoek heet een ‘rectaal toucher’: via de anus voelt de huisarts aan de prostaat. Verder laat de huisarts de PSA-waarde in het bloed meten. PSA is een eiwit dat door de prostaat wordt geproduceerd en meetbaar is in het bloed. Een verhoogde PSA-waarde kan een aanwijzing zijn voor prostaatkanker, maar kan ook verhoogd zijn door een prostaatontsteking. De PSA-waarde kan echter ook onterecht verhoogd zijn, dus als er niets mis is met de prostaat. Bij een verhoogde waarde verwijs ik door naar de uroloog in het ziekenhuis. Die kan verder onderzoek doen, zoals een MRI-scan van de prostaat en zo nodig ook een prostaatbiopt om tot een diagnose te komen.”

Meer lezen? Máxima MC biedt meest geavanceerde diagnostiek voor prostaatkanker.

Heeft het zin om je te laten testen?

“De diagnose prostaatkanker kunnen we wel stellen maar helaas is er nog geen test beschikbaar die in een vroegtijdig stadium uitsluitsel geeft of iemand de agressieve vorm van prostaatkanker heeft. Drie van de vier mensen bij wie uiteindelijk prostaatkanker gevonden wordt, zouden daar waarschijnlijk nooit iets van gemerkt hebben. Daarom ga ik eerst in gesprek over wat het betekent om je te laten testen. Ik vind het belangrijk dat de persoon in kwestie heel goed geïnformeerd is voordat hij een beslissing neemt. Ik laat hem eerst de keuzehulp ‘wel of niet laten testen op prostaatkanker’ invullen. Daarna beslissen we samen of een test de beste keuze is. Als de patiënt ongerust blijft of zekerheid wil, dan kan dit altijd: iedere goed geïnformeerde patiënt heeft recht op een test.”

Wat zijn de nadelen van de keuze voor behandelen?

“Een positieve uitslag betekent veel angst en onzekerheid. Veel mannen met een positieve uitslag zullen kiezen voor een behandeling waar ook nadelen aan kunnen kleven die hun kwaliteit van leven beïnvloeden. Voorbeelden daarvan zijn een risico op urineverlies en erectieproblemen.”

Hoe gevaarlijk is prostaatkanker?

“Prostaatkanker komt veel voor: het is de vijfde meest voorkomende kankersoort in Nederland. Mensen horen vaak van een collega, kennis of familielid dat ze het hebben. Dat zorgt ervoor dat veel mensen zich zorgen maken. Tegelijkertijd overlijden er gelukkig zeer weinig mensen aan prostaatkanker. Prostaatkanker groeit meestal zo langzaam dat de meeste mannen er gedurende hun leven niets van zullen merken en er ook niet aan zullen overlijden. Er gaan veel meer mensen dood mét prostaatkanker dan áán prostaatkanker. Van de honderd mensen die hun PSA-waarde laten meten, hebben er twintig een verhoogde waarde. Maar vier mensen daarvan hebben daadwerkelijk prostaatkanker. Bij één van die vier mensen blijkt het om een agressieve vorm te gaan waar je wel aan kunt overlijden. Dat betekent dat zestien van de twintig mannen met een verhoogd PSA geen prostaatkanker heeft.”