‘Ik dacht dat ik al lang aan samen beslissen deed’
Met het volledige borstkankerteam nam internist-oncoloog Wouter Dercksen deel aan een Samen Beslissen-project van Borstkankervereniging Nederland. Volgens Dercksen leidde het tot een andere gesprekstechniek – “met meer verdiepende vragen” – en goed geïnformeerde patiënten. “Die het gevoel hebben dat hun mening er toe doet.”
“Samen beslissen: ik was er in het begin vrij sceptisch over en vond het een hype”, vertelt Dercksen. “We doen dat toch al?” Na het Samen Beslissen-traject durft hij hier op terug te komen. “Het vergt een andere gesprekstechniek, die écht van toegevoegde waarde is voor patiënten. Mijn jonge collega’s zijn al meer met ‘samen beslissen’ opgeleid. Ik, een ‘senior’ arts, heb mijn ogen laten openen en praat nu daadwerkelijk anders met patiënten. Dat vind ik mooi. Ik denk ook dat bij de wat oudere artsen de meeste winst te behalen valt.”
MDO
Door middel van rollenspellen en het laten beoordelen van patiëntgesprekken (door een trainer) werd geoefend met communicatie- en gespreksvaardigheden. “We zijn als groep door professionals aan de hand genomen om op een andere manier met de patiënt om te leren gaan. Voorheen gaven we bij de patiënt aan dat we zijn of haar casus in het MDO bespraken. Daar rolde vervolgens een advies uit. Op basis van dat advies koos de patiënt zijn behandeling. Maar is dat écht samen beslissen?” Volgens Dercksen werd daardoor het belang van het MDO voor de patiënt ook (onbewust) erg groot gemaakt. “Nu zeggen we in iedere fase: er zijn meerdere opties. Uit het MDO rolt een advies, maar er is ruimte om anders te beslissen.”
Verdiepende vragen
Samen beslissen vraagt zowel de medische kennis van de arts, als de kennis van de patiënt over zijn of haar waardes en leven. “Alleen dan krijg je een behandeling die past in iemands leven. Ik verdiep me nu nóg meer in de patiënt. Wat vindt hij of zij belangrijk? Door verdiepende vragen komen angsten en waardes op tafel. Die kunnen bepalend zijn voor de keus van de behandeling. Als een patiënt bijvoorbeeld in het hier en nu wil leven, met zo min mogelijk klachten van bijwerkingen, dan zal degene niet snel voor aanvullende chemotherapie kiezen. Ook al betekent het dat hij of zij dan eerder overlijdt. Dit soort waardes exploreer je met de patiënt, waarna je samen een keuze maakt.”
Team
Volgens Dercksen begint samen beslissen bij de eerste handdruk van de chirurg of verpleegkundig specialist. “Samen beslissen werkt het beste als het hele team het toepast. Je hoopt dat de patiënt zegt: er is mij door het team verteld welke opties er zijn en wat de beste behandeling is gebaseerd op getalletjes. Maar ik heb de ruimte gekregen om voor de best passende behandeling voor mij te kiezen. Mijn mening deed er toe.” Volgens Dercksen lukt dat alleen als samen beslissen is doorweeft in het team en in het zorgpad. Daarom werden ook het werkproces en de zorgpaden onder de loep genomen.
Andere ziekenhuizen
“Er blijft een patiëntengroep die zegt: ‘doe maar wat jou als arts het beste lijkt”, concludeert Dercksen. “Dat is prima. Maar voor een groot deel van de patiënten is samen beslissen echt van toegevoegde waarde. Ik hoop dan ook van harte dat andere ziekenhuizen er ook voor open staan.”