Belastend onderzoek bij longkankeruitzaaiing overbodig
Foto: van links naar rechts: Jouke Annema, Frank van den Broek, Jelle Bousema, Marcel Dijkgraaf.
Behandeling longkanker kan sneller starten dankzij wetenschappelijk onderzoek MMC
Een deel van de patiënten met longkanker moet een extra onderzoek ondergaan om vast te stellen of de tumor is uitgezaaid naar de lymfeklieren achter het borstbeen. Wetenschappelijk onderzoek, onder leiding van longchirurg dr. Frank van den Broek van Máxima MC, toont aan dat dit vervolgonderzoek naar uitzaaiingen achterwege gelaten kan worden. Hierdoor lopen patiënten geen risico op complicaties van deze ingreep en kan de behandeling van de longtumor sneller starten. Na publicatie van de onderzoeksresultaten in het toonaangevende vaktijdschrift Journal of Clinical Oncology, verdedigde arts-onderzoeker dr. Jelle Bousema onlangs met succes zijn proefschrift over dit onderwerp aan de Universiteit van Amsterdam.
De meeste mensen met longkanker hebben niet-kleincellige longkanker. Welke behandeling er bij hen mogelijk is, is onder meer afhankelijk van of de tumor is uitgezaaid naar de lymfeklieren achter het borstbeen. Om dit vast te stellen, maakt de longarts een echo via de luchtwegen (endoscopisch) en doet hij eventueel een punctie van deze lymfeklieren. “Als er bij deze onderzoeken geen uitzaaiingen worden gevonden, zegt de huidige internationale richtlijn dat de lymfeklieren nogmaals gecontroleerd moeten worden, voordat een longoperatie uitgevoerd kan worden”, aldus longchirurg dr. Frank van den Broek. “Dit vervolgonderzoek vindt plaats via een mediastinoscopie. Deze ingreep is belastend voor patiënten. Zo vindt het plaats onder narcose en moeten patiënten gemiddeld één nacht in het ziekenhuis blijven. Ook is er kans op het krijgen van (ernstige) complicaties.”
Onderzoek geeft antwoord of belastende ingreep nodig is
Máxima MC startte in 2017 met het wetenschappelijk onderzoek dat definitief antwoord moet geven op de vraag of een mediastinoscopie wel nodig is. Een subsidie van 300.000 euro, toegekend door ZonMw, aangevuld met een subsidie van ruim 200.000 euro van KWF, maakte dit mogelijk. “We wilden weten wat de gevolgen zijn als je dit vervolgonderzoek niet meer standaard uitvoert. Hiervoor vergeleken we twee groepen patiënten met elkaar: diegenen met en zonder extra onderzoek. Op basis hiervan concluderen we dat de mediastinoscopie zonder risico’s achterwege gelaten kan worden. Jaarlijks besparen we zo bij veel patiënten met longkanker een dergelijke ingreep met bijbehorende complicaties.” Een ander groot voordeel is dat de uiteindelijke behandeling sneller gestart kan worden en de tumor dus eerder uit het lichaam verwijderd kan worden. Arts-onderzoeker dr. Jelle Bousema: “Eén van de onderzoeken uit mijn proefschrift toonde aan dat patiënten het meeste belang hechten aan snelheid in hun behandelproces.”
Zorg verandert internationaal
Bijzonder is dat de resultaten van dit wetenschappelijk onderzoek naar verwachting ook internationaal impact gaan maken. Van den Broek: “Naar aanleiding van dit onderzoek ben ik uitgenodigd om de huidige Europese richtlijn met een internationaal team te herschrijven, waarmee de zorg rondom het opsporen van uitzaaiingen bij longkanker internationaal gaat veranderen. We verwachten dat deze richtlijn binnen een jaar is aangepast.”
Voor het wetenschappelijk onderzoek werkt Máxima MC samen met patiëntenvereniging Longkanker Nederland, 22 Nederlandse ziekenhuizen en één Belgisch ziekenhuis. Professor Jouke Annema (longarts en hoogleraar Pulmonale Endoscopie in het Amsterdam UMC) en professor Marcel Dijkgraaf (methodoloog en hoogleraar Health Technology in het Amsterdam UMC) waren als promotor betrokken bij de promotie van dr. Jelle Bousema en zijn waardevolle leden van de stuurgroep van het onderzoek.